غوددەی تەمبەڵ، نەخۆشییەکە تێیدا رژێنی غوددە رێژەیەکی کەم لە هۆرمۆنەکانی سایرۆید بەرهەمدەهێنێت. رێژەی ئەم هۆرمۆنانە لە خوێندا کەمدەبێتەوە، زیندەچالاکیی لەش خاو دەبێتەوە، و چەند نیشانەیەک دروستدەکات. بەگشتی، غوددەی کەمچالاک چارەسەری هەیە، دەکرێت لەڕێگەی دەرمانەوە بەتەواوی کۆنترۆڵ بکرێت.
د. سۆران حەسەن زەنگەنە، پسپۆڕی نەخۆشییەکانی شەکرە، غوددە و کوێرەڕژێنەکان، لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ کەناڵ8 باسی لە گرنگیی رژێنی غوددە کرد؛ "رژێنی غوددە فرمانەکانی زۆرن و هیچ شتێک نییە لە جەستەدا رووبدات و رژێنی غوددە کاریگەریی لەسەری نەبێت، هۆرمۆنی رژێنەکە یارمەتیی رێکخستنی کێش، کۆنترۆڵکردنی پلەی گەرمیی جەستە و رێکخستنی فشاری خوێن دەدات". پسپۆڕەکە ئاماژە بەوە دەکات کاتێک کەسێک تووشی غوددەی تەمبەڵ دەبێت، ئیدی بە هەر هۆکارێک بێت، تووشی کۆمەڵێک نێشانەی جەستەیی و دەروونی دەبێتەوە.
هۆکارەکانی تەمبەڵیی غوددە چین؟
پسپۆڕەکە چەند هۆکارێکی وەکو هۆکاری غوددەی تەمبەڵ خستەڕوو:
- نەخۆشیی هاشیمۆتۆ: ئەمە باوترین هۆکاری تەمبەڵیی غوددەیە لە هەرێمی کوردستان و زۆرینەی وڵاتانی دنیا. نەخۆشییەکە دژەخۆییە، واتا سیستمی بەرگریی جەستە بە هەڵە هێرشدەکاتە سەر ئەو خانانەی کە هۆرمۆنەکە دروستدەکەن. ئەم هۆکارانە مەترسیی تووشبوون بە نەخۆشییەکە زیاددەکەن: رەگەزی مێ بەتایبەت ئەوانەی تەمەنیان لەنێوان 20 بۆ 45 ساڵیدایە، ئەو کەسانەی کەسێک لە خێزانەکەیاندا تووشبووی نەخۆشییەکەیە و ئەوانەی نەخۆشیی دژەخۆیی دیکەیان هەیە.
- نەشتەرگەریی لابردنی غوددە: زیاتر بۆ فرەچالاکیی غوددە یان شێرپەنجەی غوددە دەکرێت
- چارەسەری تیشک: بۆ چارەسەرکردنی شێرپەنجە
- هەندێک دەرمان
- زگماکی: هەندێک منداڵ کە لەدایکدەبن رژێنەکەیان نییە
- کەمیی یۆد: لەو وڵاتانەدا کە خوێی دەریایی بەکارناهێنن و خوێکەیان یۆدی تێدا نییە
- گرفتی رژێنەکانی مێشک: رژێنی غوددە گرفتی نییە لەم کەسانەدا بەڵام رژێنەکانی مێشک وەکو پێویست ئاماژە نادەن بە غوددەکە
نیشانەکانی تەمبەڵیی غوددە:
پسپۆڕەکە گوتی، نیشانەکانی تەمبەڵیی غوددە زۆرن و یەکلاکەرەوە نین، سەرەکیترین نیشانەکان ئەمانەن:
- هەستکردن بە ماندووییەکی زۆر
- بەرگەنەگرتنی سەرما
- زیادبوونی کێشە جەستە
- قەبزی
- خەمۆکی
- رووتانەوەی قژ
- دووگیاننەبوون
- لەبارچوونی منداڵ
- ناڕێکیی خەو
- گرفتی پێست
د. سۆران زەنگەنە ئاماژەی بەوە کرد، مەرج نییە چارەخواز هەست بە نیشانەکان بکات و لەوانەیە هۆکاری نیشانەکانی بۆ تەمەن یان هۆکارێکی دیکە بگێڕێتەوە، ئەم کەسانە پاش ئەوەی سەردانی پزیشک دەکەن ولای پزیشک پشکنینی جەستەییان بۆ دەکرێت، پشکنینی خوێن و سۆناری رژێنەکەشیان بۆ دەکرێت و پاشانیش دەستنیشاندەکرێن.
چارەسەری تەمبەڵیی غوددە چییە؟
سەبارەت بە چارەسەری گرفتەکە، د. سۆران حەسەن زەنگەنە گوتی: تاوەکو ئێستا چارەسەرەکەی تەنیا بە حەبی لیڤۆسایرۆکسین دەکرێت کە جێگرەوەی هۆرمۆنەکەیە و دەبێت لەژێر چاودێریی پزیشکدا بێت و ماوەماوە سەردانی پزیشک بکات بۆ ئەوەی رێژەکەی جێگیر بکرێت.