ئاساییە پاش لەدایکبوونی منداڵ وێڵاش جیاببێتەوە، بەڵام ئەگەر ئەم جیابوونەوەیە لە کاتی دووگیانی و پێش لەدایکبوونی منداڵەکە رووبدات، ئەوا گرفتی تەندروستی بۆ دایک و منداڵ بەدوای خۆیدا دەهێنێت و تاوەکو زیاتر جیاببێتەوە مەترسییەکە زیاتردەبێت، ئەمەش بە حاڵەتێکی کتوپڕی خانمانی دووگیان دادەنرێت. جیابوونەوەی وێڵاش بە ڕێژەی 0.5% بۆ 1% روودەدات.
جۆرەکانی جیابوونەوەی وێڵاش:
یەکەم: جیابوونەوەی ئاشکرای وێڵاش، ئەمەیان باوترین جۆری جیابوونەوەی وێڵاشە، کە خوێنبەربوونی ئاشکرای زێی لەگەڵ دەبێت.
دووەم: جیابونەوەی شاراوەی وێڵاش، ئەمەیان کەمترە، لە 20%ـی حاڵەتەکاندا روودەدات، لێرەدا دەبێتەهۆی کۆبوونەوەی خوێن لە پشتی منداڵەوە بەبێ ئەوەی خوێنبەربوونی زێ هەبێت.
نیشانەکان:
- ئازاری سک لەگەڵ خوێنبەربوونی زێ و ئازاری پشت
- ئازار لەکاتی دەستلێدانی منداڵدان لە پشکنینی کلینیکیدا
- رەقبوونی منداڵدان
- کێشە لە گەشەکردنی کۆرپەلە کە هەندێجار دەبێتەهۆی مردنی کۆرپەلە
- دابەزینی مەترسیداری فشاری خوێن
- خێرالێدانی دڵ
دەستنیشانکردن:
دەستنیشانکردنی حاڵەتەکە لەلایەن پزیشکی پسپۆری ژنان و منداڵبوونەوەیە، هەروەها خانمەکە سۆناری بۆ دەکرێت بۆ دڵنیابوون لە تەندروستیی کۆرپەلە و دیاریکردنی باری ئاسایی منداڵدان.
هۆکارەکان:
- تەقین و رۆشتنی ئاوی منداڵ یان شلەی ئامنیۆتیک
- بەرزەفشاری خوێن
- زەبر، بەرکەوتن و برینداربوونی سک
- بچڕانی وێڵاش لە دووگیانیی پێشوودا
- جگەرەکێشان
- تـەمەن
چارەسەر:
ئەو خانمانەی کە تووشی خوێنبەربوونی زێ یان ئازاری سک بوون بە هۆکارێکی نادیار، دەستبەجێ دەبێت سەردانی پزیشکی پسپۆر بکەن بە مەبەستی بەدواداچوون و چاودێریی بەردەوامی کۆرپەلە، بە بەکارهێنانی کاردیۆتۆکۆگرافی کۆرپەلە و ئامێری سۆنار.
کاتێک تێکچوونی توند لە دۆخی تەندروستیی دایک و منداڵدا هەبێت، وەکو خوێنبەربوونی زۆر و گرفتی کۆرپەلە، رێکاری پێویست دەگیرێتەبەر بۆ رزگارکردنی دایکەکە و پێدانی خوێن و شلە و دەستبەجێ کۆتاییهێنان بە دووگیانییەکە. ئەگەر هیچ کێشەیەک لە دایک و کۆرپەلەدا نەبوو ئەوا دەبێت لەژێر چاودێری بەردەوامی پزیشکی پسپۆر بێت.
د. پۆیلە حەبیب زەنگەنە، پسپۆڕی نەخۆشییەکانی ژنان و منداڵبوون
